ဘဝထဲမှာ လူတွေအများစုဟာ အရာရာကို ပိုပြီးနားလည်လွယ်အောင် သီးခြားခွဲထုတ်ဖို့ ကြိုးစားကြပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် — ကိုယ်ကြိုက်တဲ့အရာတွေနဲ့ မကြိုက်တဲ့အရာတွေ၊ ကိုယ်ကောင်းတဲ့အရာတွေနဲ့ မကောင်းတဲ့အရာတွေ၊ ကိုယ်ကိုယ်ကိုယ် ပျော်စရာခံစားရတဲ့အရာတွေနဲ့ ဝမ်းနည်းစေတဲ့အရာတွေကို ခွဲခြားပြီးစဉ်းစားကြတာပါ။

ဒီလို ခွဲခြားစဉ်းစားမှုကြောင့် လူတွေဟာ သဘာဝအရ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကောင်းစေတဲ့အရာတွေကို ပိုမိုဆွဲဆောင်သွားကြပါတယ်။ အောင်မြင်မှုမရှိတာတွေကို “တခါတလေ ပဲဖြစ်တာပါ” လို့လည်းဖြစ်နိုင်တယ်၊ “အမှန်တကယ်မထင်မှတ်ဘဲဖြစ်သွားတာပါ” ဆိုတာမျိုးနဲ့အပြီးသတ်လိုက်ကြတယ်။ တခါတလေတော့ အဲဒီလိုအမှားတွေကို အပြည့်အဝ လုံးဝ လျစ်လျူရှုသွားတတ်ကြပါတယ်။

ဘဝမှာတင်မက Trading (ရောင်းဝယ်မှုလုပ်ငန်း) ထဲမှာပါ ဒီလိုအရာတွေကြုံတွေ့နေရပါတယ်။

တစ်ခြားဥပမာအနေနဲ့ — သင်လုပ်နေတဲ့ trade တစ်ခုဟာ မမျှော်လင့်ထားတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တစ်ခုကြောင့် အရှုံးထဲ ဝင်သွားတယ်လို့ သုံးသပ်ကြည့်ပါ။ သတင်းကို မျှော်လင့်မိတာကြောင့် စိတ်ညစ်ပြီး stop loss ကို ပိုကျယ်ကျယ်ထားလိုက်တယ်။ trade ကို ဆက်သွားခိုင်းလိုက်တယ်။

နောက်ပိုင်းမှာ trade က ပြန်လာပြီး breakeven ဖြစ်သွားတယ်။ ရှုံးမနေတော့ဘူးဆိုပြီး သင့်အမြင်မှာ “အောင်မြင်မှု” တစ်ခုလိုပဲ ရှုမြင်ပြီး နောက် trade တစ်ခုကိုဆက်သွားတယ်။

အဲဒီ trade မှာ ငွေမဆုံးခဲ့တာတောင်မှ — သင် ဘာမှ မလေ့လာနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ နောက်တစ်ကြိမ် ဒီလိုနည်းတူသောအခြေအနေပြန်ဖြစ်လာရင် သင်ဟာ နောက်ထပ် အကြိမ်ထပ်ပြန်လုပ်မိနိုင်ပြီး အလွန်ထိခိုက်စေမယ့်ရလဒ်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

သင်ကိုယ်တိုင်ကို မေးကြည့်ပါ —

“ငါ့အားနည်းချက်တွေကို ချမှတ်ချင်မနေဘဲ အရာအားလုံးကို ကောင်းမြတ်သဘောထားနဲ့ပဲ မြင်မြင်သာသာတွေးနေပြီလား?”

ဒါဟာ မျှော်မှန်းထားတာနဲ့မညီတာပေမဲ့ အောင်မြင်လာဖို့အတွက်တော့ ကိုယ့်အားနည်းချက်တွေကို လက်ခံနိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ အားနည်းချက်တွေကို လုံးဝမကြည့်ဘဲ လျှို့ဝှက်နေခြင်းဟာ ကြမ်းတမ်းပြီး မဖြစ်မနေကြုံတွေ့ရမယ့် ပြဿနာတွေကို ကြာလာတာနဲ့အမျှ ပိုကြီးထွားလာစေပါတယ်။

Trading လုပ်ငန်းမှာ သင်က သင်တင်တဲ့အရာတိုင်းထဲမှာ တန်ဖိုးရှိတဲ့ သင်ခန်းစာတစ်ခုတစ်ခုစွဲပေးနေရပါတယ်။ စျေးကွက်တွေဟာ အမြဲပြောင်းလဲနေတဲ့အခြေအနေတွေအောက်မှာ ရှိနေပြီး ရပ်တန့်နေတဲ့သူတွေအပေါ်မှာ မလွမ်းပါဘူး။

တကယ်လို့ သင်ရဲ့အားနည်းချက်တွေ၊ အရှုံးတွေနဲ့မှ သင်အနိုင်ရခြင်းတွေထက် ပိုပြီးတန်ဖိုးရှိတဲ့ သင်ခန်းစာတွေ ရနိုင်ပါတယ်ဆိုတာလည်း မဖြစ်မနေ ထပ်မံစဉ်းစားဖို့လိုပါတယ်။

သင့်အားနည်းချက်တွေဟာ တိုးတက်အောင်လုပ်ဖို့ ကွန်ကရစ် (concrete) ပြဿနာတစ်ခုအနေနဲ့ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒါကိုပြုပြင်နိုင်ရင် သင်ဟာ ပိုပြီးလုံးဝဖွဲ့စည်းထားတဲ့ Trader တစ်ယောက်ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒါဆိုရင် ကိုယ့်အားနည်းချက်ကို ဘယ်လိုလက်ခံပြီး တိုးတက်အောင်လုပ်နိုင်မလဲ?

နည်းလမ်းတစ်ခုကတော့ positive reevaluation (အနုတ်လက္ခဏာရှိတဲ့အရာကို အပေါ်ယံမြင်မြင်သာသာ အကောင်းဘက်ပြန်စဉ်းစားတာ) ဖြစ်ပါတယ်။

ဥပမာတစ်ခုကောင်းကောင်းနဲ့ ရှင်းပြရရင်—

Trader တစ်ယောက်ဟာ Stop Loss ကို အလွန်နီးနီးသတ်ထားတတ်ပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ — သူဟာ ပျက်ကြမ်းရတာကို ကြောက်လွန်းတာပါ။ ဒါကြောင့် လတ်တလောမှာ မကြာခဏ Stop Out ဖြစ်နေတာကြောင့် ငွေဆုံးနေတယ်။

ဒီအတိုင်းရှုံးနေရတာကြောင့် သူ Trader တစ်ယောက်အနေနဲ့ စျေးကွက်ထဲဝင်ဖို့ တောင်ကြောက်လာပါတယ်။ ထိုသို့ Freeze ဖြစ်နေတဲ့ စက်ဝိုင်းထဲမှာ သူသိပ်ကြာနေလာပါတယ်။

အဲဒီ Trader ဟာ “အားနည်းချက်ရှိတဲ့ Trader” လို့ထင်ရပေမဲ့ “Positive Reevaluation” လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် သူ့အားနည်းချက်ကို အားသာချက်အဖြစ်ပြောင်းနိုင်ပါတယ်။

Stop Loss နီးနီးသတ်တာဟာ တကယ်တော့ ပျက်ကြမ်းမှုကို ကြောက်တာကြောင့်ဖြစ်တယ်။ ဒါကို မျက်နှာမလှည့်ဘဲ မျက်နှာချင်းဆိုင်ပြဿနာအဖြစ်မြင်ဖို့လိုတယ်။ သူဟာ Position Size (trade တစ်ခုကို ဝင်သုံးငွေပမာဏ) ကိုလျှော့ချနိုင်တယ်။ ထို့ကြောင့် Stop ကို ကျယ်စွာထားနိုင်ပြီး အန္တရာယ်ကိုလည်း နည်းနည်းပဲ ခံနိုင်ရည်ရှိမှာဖြစ်တယ်။

နောက်ပြီးတော့…

တကယ်လို့ သင်ဟာ စျေးကွက်နဲ့ဆိုင်တဲ့အရေးအခင်းတွေကြောင့် စိတ်ထိခိုက်တတ်တဲ့ Trader တစ်ယောက်ဆိုပါစို့။ ဥပမာတစ်ခုကတော့ — Trade တစ်ခုနီလာတဲ့အချိန်မှာ စိတ်မသန်နိုင်ဘဲ Stop ကိုကျယ်ချင်သလိုဖြစ်နေတတ်တာ။

ဒီလိုနဲ့ ထပ်မံ Positive Reevaluation လုပ်ရင် သင်စိတ်ထိခိုက်မှုကို “စျေးကွက်အခြေအနေ မတော်တဆဖြစ်နေတဲ့အချိန်” လို့ မြင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ “ကြီးမားတဲ့ signal တစ်ခု” ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

သင်စိတ်ထိခိုက်တဲ့အချိန်မှာတော့ ဒါကို “loss-cut လုပ်ဖို့” သို့မဟုတ် “position ကိုစမတ်စွာဖြတ်ဖို့” အချိန်ဖြစ်နေပြီလို့ ယူဆနိုင်တယ်။ ဒါဟာ သင့် Trader ဉာဏ်ကြီးထဲမှာ ကြိုးဖျားတစ်ချောင်းတိုးပေးမှာပါ။

ဥပမာကောင်းတစ်ခုကတော့ NBA player Stephen Curry ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့အရပ် (6’3”) ဟာ ဘောလုံးကစားသမားအဖြစ်အတွက် အရပ်နည်းတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူကသူ့အရပ်နည်းမှုကို အားသာချက်အဖြစ်သုံးတယ်။ မြန်ဆန်တဲ့ခြေလှမ်းနဲ့ ကျွမ်းကျင်တဲ့ skill တွေကြောင့် အလွယ်တကူ ရန်သူကိုကျော်လွှားပြီး layup လုပ်တာ၊ သုံးမှတ်ရှို့တာတွေက သူ့အားနည်းချက်ကို အားသာချက်အဖြစ်ပြောင်းပြန်ပြသပါတယ်။

တစ်ကယ်ပြောရရင် Trader တွေအတွက်လည်း ဒီပုံစံအတော်ကိုအထောက်အကူဖြစ်ပါတယ်။

လိုအပ်တာကတော့ —

အားနည်းချက်ကို သဘောထားပြောင်းပြီး သင့်အကျိုးအတွက် အသုံးချတတ်ဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

⸻

အနှစ်ချုပ်:

တစ်ချို့အချိန်မှာ တစ်ချို့ပြဿနာတွေကို နေရာမှန်ကကြည့်သလောက် သိမြင်မှုအသစ်တစ်ခုရနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ထင်ရသလို မကောင်းဘူးလို့ထင်တဲ့အရာတစ်ခုတောင် Positive Reevaluation လုပ်နိုင်ရင် — အင်အားအဖြစ် ပြောင်းလဲအသုံးချနိုင်ပါတယ်။ Trading ကိုလည်း ဒီပုံစံနဲ့ဆက်ကြည့်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။