🌏 နိုင်ငံတကာ ထိပ်တန်းဘဏ်များ CLSNet FX ပလက်ဖောင်းသို့ အစုလိုက်ဝင်ရောက်၊ ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ်စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်လာ

Dec 2
3 min read

Standard Chartered ဘဏ်သည် CLSNet ကို စတင်အသုံးပြုလာပြီဖြစ်ရာ နိုင်ငံတကာ ထိပ်တန်းဘဏ်တစ်ဒါဇင်နှင့်အတူ ဤနိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်မှု (FX) ငွေပေးချေမှု ရှင်းလင်းရေး (netting) ပလက်ဖောင်းတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ခဲ့သည်။ အာရှဘဏ္ဍာရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများတွင် ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ် (settlement risk) ကို လျှော့ချရန် ပိုမိုရှာဖွေလာနေသည့်အတွက် ဖြစ်သည်။

အာရှဘဏ်များ အန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုကို ချဲ့ထွင်ရာတွင် StanChart CLSNet သို့ ပူးပေါင်း

ဤနယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဘဏ်သည် ထိုင်ဝမ်ချေးငွေထုတ်ပေးသည့်အဖွဲ့ဖြစ်သော CTBC (ဟောင်ကောင်ဘဏ်ခွဲ) နှင့်အတူ ဝန်ဆောင်မှုကို စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထိုင်ဝမ်အခြေစိုက် Taishin နှင့် မလေးရှားအခြေစိုက် Maybank ဟူသော အခြားအာရှဘဏ်နှစ်ခုသည်လည်း ကွန်ရက်သို့ ပူးပေါင်းရန် လက်မှတ်ရေးထိုးထားကြောင်း ပလက်ဖောင်းကို လည်ပတ်သည့် ဘဏ္ဍာရေးစျေးကွက် အခြေခံအဆောက်အအုံကုမ္ပဏီဖြစ်သော CLS ၏ အဆိုအရ သိရသည်။

CLSNet သည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများအပါအဝင် ငွေကြေးအမျိုးအစား ၁၂၀ ကျော် တွင် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ငွေပေးချေမှု ရှင်းလင်းခြင်း (bilateral payment netting) ကို အလိုအလျောက် တွက်ချက်ပေးသည်။ ၎င်းသည် CLS ၏ အဓိက ငွေချေမှုစနစ်မှတစ်ဆင့် မလုပ်ဆောင်သော ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများနှင့် နေ့ချင်းပြီး အရောင်းအဝယ်များကိုလည်း လုပ်ဆောင်ပေးသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၏ ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ဤဝန်ဆောင်မှု၏ တစ်နေ့တာ ပျမ်းမျှ ရှင်းလင်းပြီးတန်ဖိုးသည် ဒေါ်လာ ၁၆၉ ဘီလီယံ ရှိခဲ့ရာ၊ ယမန်နှစ် အလားတူကာလထက် ၁၈% တိုးတက် လာခဲ့သည်။

CLS ၏ အကြီးအကဲ တိုးတက်မှုအရာရှိ Lisa Danino-Lewis က “FX စျေးကွက်တွင် ရင်ဆိုင်နေရသော စိန်ခေါ်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် သက်သေပြပြီးသော ဖြေရှင်းချက်များအတွက် လိုအပ်ချက် တိုးလာနေသည်ကို ကျွန်ုပ်တို့ တွေ့ရှိနေရသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ “ပါဝင်သူများ ပိုမိုပါဝင်လာသည်နှင့်အမျှ CLSNet မှ ရရှိလာမည့် ကွန်ရက်အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် အသုံးပြုသူအားလုံးအတွက် အန္တရာယ်လျှော့ချမှုနှင့် စွမ်းဆောင်ရည် အကျိုးကျေးဇူးများကို ပိုမိုကြီးမားစွာ ပေးစွမ်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။”

ဤသို့ ရွေ့လျားမှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ FX အရောင်းအဝယ်ပမာဏသည် နေ့စဉ် ဒေါ်လာ ၉.၆ ထရီလီယံ အထိ ၃၀% နီးပါး ခုန်တက်ခဲ့သည့်အချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေသည်။ ၎င်းသည် အဓိကအားဖြင့် Derivatives အရောင်းအဝယ်များ မြင့်တက်လာမှုကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း Bank of International Settlements (BIS) က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် စစ်တမ်းအသစ်တွင် တွေ့ရှိရသည်။

ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ်ကြောင့် အာရှနိုင်ငံများ ပါဝင်မှု မြင့်တက်

အာရှဘဏ်များ ပါဝင်မှု တိုးလာခြင်းသည် နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်မှု အရောင်းအဝယ်များတွင် ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ် ဆက်လက်စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေခြင်း၊ အထူးသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစီးပွားရေး ငွေကြေးများအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်နေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ စျေးကွက်ပါဝင်သူများသည် FX Global Code ၏ နိယာမ ၃၅ တွင် ဖော်ပြထားသည့် အကောင်းဆုံးလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများကို လိုက်နာရန် ဖိအားပေးခံနေရသည်။ ၎င်းနိယာမက ငွေပေးချေမှု-ငွေပေးချေမှု (payment-versus-payment - PvP) ရှင်းလင်းမှု မရရှိနိုင်သည့်နေရာများတွင် အလိုအလျောက် ရှင်းလင်းရေးစနစ်များကို အားပေးပါသည်။

CLS ၏ အဆိုအရ အာရှမှ အဖွဲ့ဝင်အသစ်များသည် USD/CNH ကဲ့သို့သော ငွေကြေးအတွဲများတွင် ထိတွေ့မှု (exposure) ကို လျှော့ချရန် အာရုံစိုက်နေကြသည်။ Standard Chartered ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စျေးကွက်အရောင်းအဝယ်နှင့် XVA အကြီးအကဲ Tony Hall က ဤရွေ့လျားမှုသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက် FX တွင် ဘဏ်၏ အနေအထားကို ခိုင်မာအောင် တွန်းအားပေးခြင်းနှင့် ကိုက်ညီကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Hall က “CLSNet ၏ စွမ်းဆောင်ရည်များကို အသုံးချခြင်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ပိုမိုလုံခြုံ၊ မြန်ဆန်ပြီး ပိုမိုထိရောက်သော အရောင်းအဝယ်အပြီး လုပ်ဆောင်မှုကို ပေးစွမ်းနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး၊ နေ့တွင်းပိုင်း ငွေဖြစ်လွယ်မှုကို လျှော့ချပေးကာ ကျွန်ုပ်တို့၏ ဖောက်သည်များအတွက် ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ်ကို လျှော့ချပေးနိုင်မည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အဖွဲ့ဝင်အခြေခံကို ချဲ့ထွင်ခြင်း

CLSNet ၏ အသိုင်းအဝိုင်းသည် အကြီးဆုံး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာဘဏ်များမှသည် ဒေသတွင်း ချေးငွေထုတ်ပေးသူများ၊ ရန်ပုံငွေများ၊ ကော်ပိုရိတ်များနှင့် ဘဏ်မဟုတ်သော ဘဏ္ဍာရေးအဖွဲ့အစည်းများအထိ ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် BNY Mellon နှင့် ING တို့သည်လည်း ပလက်ဖောင်းသို့ ပူးပေါင်းခဲ့ပြီး ၎င်းပလက်ဖောင်း၏ နေ့စဉ် ရှင်းလင်းပြီး အမည်ခံတန်ဖိုးသည် ၁၂ လတာကာလအတွင်း ဒေါ်လာ ၁၁၅ ဘီလီယံ ကျော်လွန်ခဲ့သည်။

CLS သည် ၎င်း၏ အဓိက ငွေချေမှုထက် ကျော်လွန်၍ ဝန်ဆောင်မှုများကို ချဲ့ထွင်လာသည်နှင့်အမျှ စျေးကွက်အခြေခံအဆောက်အအုံ အတွေ့အကြုံရှိသည့် ခေါင်းဆောင်မှုများကိုပါ ထပ်မံထည့်သွင်းခဲ့သည်။ ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် Euroclear ၏ အရင် CEO ဖြစ်သူ Brigitte Daurelle သည် လွတ်လပ်သော ဒါရိုက်တာအဖြစ် ကုမ္ပဏီ၏ ဒါရိုက်တာဘုတ်အဖွဲ့တွင် ပူးပေါင်းခဲ့သည်။

ဤပလက်ဖောင်းသည် အရောင်းအဝယ်အပြီးကိုက်ညီမှု (matching) နှင့် ရှင်းလင်းမှု (netting) ကို ဗဟိုချုပ်ကိုင်ကာ စံနှုန်းသတ်မှတ်ပေးပြီး ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ်နှင့် ထိတွေ့ရသည့် ငွေပေးချေမှုအရေအတွက်ကို လျှော့ချပေးသည်။ CLS ကို ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင် FX စျေးကွက်ရှိ အခြားတစ်ဖက်မှ အန္တရာယ် (counterparty risk) ကို လျှော့ချရန်အတွက် အဓိကဘဏ်များက ဖန်တီးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

မေးစရာ: ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ် (Settlement Risk) သည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများအတွက် အဘယ်ကြောင့် အထူးစိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေရသနည်း၊ သို့မဟုတ် FX Global Code အကြောင်း ပိုမိုသိရှိလိုပါသလား။

ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ် (Settlement Risk) သည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများအတွက် အဘယ်ကြောင့် အထူးစိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေရသနည်းဆိုသည့် မေးခွန်းသည် အရေးကြီးသည့် ဘဏ္ဍာရေးတည်ငြိမ်မှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုကို ထောက်ပြနေပါသည်။

ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများတွင် ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ် မြင့်မားနေရခြင်း

ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ် (FX Settlement Risk သို့မဟုတ် Herstatt Risk) ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်မှု အရောင်းအဝယ်တွင် ပါဝင်သည့် ဘဏ်တစ်ဘဏ်က ၎င်းတို့ ရောင်းချလိုက်သော ငွေကြေးကို ပေးချေလိုက်သော်လည်း ဝယ်ယူလိုက်သော အခြားငွေကြေးကို ပြန်လည်မရရှိခြင်းကြောင့် အရောင်းအဝယ်၏ ပင်မတန်ဖိုး အားလုံး ဆုံးရှုံးနိုင်သည့် အန္တရာယ် ကို ဆိုလိုပါသည်။

ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက် (Emerging Market - EM) သုံး ငွေကြေးများအတွက် ဤအန္တရာယ်သည် အောက်ပါအချက်များကြောင့် ပိုမိုမြင့်မားနေပါသည်။

၁။ CLSSettlement စနစ်တွင် မပါဝင်ခြင်း (Lack of PvP)

CLSSettlement ကန့်သတ်ချက်: အဓိကအားဖြင့် ဤအန္တရာယ်ကို လျှော့ချရန်အတွက် ဖန်တီးထားသော CLS ၏ ပင်မစနစ်ဖြစ်သည့် CLSSettlement သည် အလွန်အမင်း အရောင်းအဝယ်များသော ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း ငွေကြေး ၁၈ မျိုးအတွက်သာ ငွေပေးချေမှု-ငွေပေးချေမှု (Payment-versus-Payment - PvP) ရှင်းလင်းမှုကို ပေးသည်။ PvP ဆိုသည်မှာ ငွေကြေးနှစ်ခုလုံးကို တစ်ပြိုင်နက်တည်း အလဲအလှယ် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ပြီး ငွေချေမှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ်ကို လုံးဝဖယ်ရှားပေးသည်။
EM ငွေကြေးများ ချန်လှပ်ခံရခြင်း: ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးအများစုသည် ဥပဒေရေးရာ၊ စွန့်စားရမှုဆိုင်ရာ သို့မဟုတ် ငွေဖြစ်လွယ်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းပြချက်များကြောင့် CLSSettlement ၏ မြင့်မားသော စံနှုန်းများနှင့် ကိုက်ညီရန် ခက်ခဲသောကြောင့် ဤစနစ်တွင် မပါဝင်နိုင်သေး ပါ။
ရလဒ်: ထို့ကြောင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေး အရောင်းအဝယ်များကို Netting (ငွေပေးချေမှု ရှင်းလင်းခြင်း) သို့မဟုတ် Gross Settlement (တစ်ဦးချင်းစီ ရှင်းလင်းခြင်း) ဖြင့်သာ လုပ်ဆောင်ရပြီး၊ ၎င်းတို့သည် PvP ထက် အန္တရာယ်ပိုများသည်။

၂။ ငွေဖြစ်လွယ်မှုနှင့် လည်ပတ်မှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ (Liquidity & Operational Challenges)

ငွေဖြစ်လွယ်မှု နည်းပါးခြင်း: EM ငွေကြေးများသည် အဓိကငွေကြေးများထက် စျေးကွက်အရွယ်အစား သေးငယ်ပြီး အရောင်းအဝယ်ပါးသောကြောင့် ရုတ်တရက် ငွေဖြစ်လွယ်မှု ပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။
ကွဲပြားသော လုပ်ငန်းချိန်ဇယားများ: ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ဘဏ္ဍာရေးစနစ်များ၏ လည်ပတ်ချိန်၊ ဖြတ်တောက်ချိန် (cut-off times) နှင့် နည်းပညာစနစ်များသည် မတူညီဘဲ ကွဲပြားသောကြောင့် ငွေပေးချေမှု ညှိနှိုင်းရာတွင် အချိန်ကွာဟမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး အန္တရာယ်ကို ပိုမိုမြင့်တက်စေသည်။

၃။ စျေးကွက်ကြီးထွားလာခြင်း (Market Growth)

Bank of International Settlements (BIS) ၏ အချက်အလက်များအရ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေး အရောင်းအဝယ်များ ကြီးထွားလာမှုကြောင့် PvP မဟုတ်သော အရောင်းအဝယ် ပမာဏ စုစုပေါင်းသည်လည်း များပြားလာရာ၊ စနစ်တစ်ခုလုံး၏ အန္တရာယ်ပမာဏ သည်လည်း မြင့်တက်လာသည်။

CLSNet ၏ အခန်းကဏ္ဍ

CLSNet ကို ဖန်တီးရခြင်း၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ ဤစိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန်ဖြစ်သည်။

အလိုအလျောက် Netting: CLSNet သည် CLSSettlement တွင် မပါဝင်သော ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများအပါအဝင် ငွေကြေး ၁၂၀ ကျော်အတွက် ငွေပေးချေမှု ရှင်းလင်းခြင်း (netting) ကို စံသတ်မှတ်ပြီး အလိုအလျောက် တွက်ချက်ပေးသည်။
အန္တရာယ်လျှော့ချခြင်း: Netting လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ဘဏ်များသည် အပြန်အလှန် ပေးချေရမည့် ငွေပမာဏကို ကနဦး ပင်မတန်ဖိုး (gross principal) မှ အသားတင်ပမာဏ (net amount) သို့ လျှော့ချလိုက်သည်။ ၎င်းသည် ငွေချေမှု အန္တရာယ်နှင့် ထိတွေ့ရသော ပမာဏကို လျှော့ချပေးပြီး၊ Principle 35 ၏ လမ်းညွှန်ချက် ကို လိုက်နာရန် ကူညီပေးပါသည်။

CLSNet ၏ ပလက်ဖောင်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲစျေးကွက်သုံး ငွေကြေးများဖြင့် အရောင်းအဝယ်လုပ်သော အာရှဘဏ်များအတွက် အန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှု၊ ငွေဖြစ်လွယ်မှု ထိရောက်မှုနှင့် စစ်ဆင်ရေးဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည်တို့ကို တိုးတက်စေရန်အတွက် အရေးပါသော အခြေခံအဆောက်အအုံတစ်ခု ဖြစ်လာနေပါသည်။

source - tradingview မှ ဘာသာပြန်ထားသည်